Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) geven in haar Regionale bevolkings- en huishoudensprognose 2016 aan dat de groei van steden tot 2030 door zal zetten. Steden worden steeds populairder en staan voor grote uitdagingen op het gebied van onder andere bereikbaarheid en het veranderende klimaat waarbij steden een belangrijke rol spelen in de energietransitie. In Nederland wordt de grootste groei verwacht in de vier grote steden waaronder Utrecht. Volgens de gemeentelijke bevolkingsprognose komt het inwonersaantal van Utrecht naar verwachting in 2025 boven de 400.000 uit, waarna dit aantal verder groeit naar meer dan 433.000 inwoners in 2040. De verwachting is dat in Utrecht, in de periode 2018-2040, ongeveer 44.000 woningen worden gebouwd.

De groei maakt dat het in de stad steeds drukker wordt en heeft als risico dat de leefbaarheid en bereikbaarheid van Utrecht onder druk komen te staan. Uit de gezamenlijke U Ned-mobiliteitsanalyse van Rijk, regio en gemeente komt bijvoorbeeld naar voren dat de bevolkingsgroei in de regio, de economische groei en de toenemende mobiliteit per inwoner ervoor zorgen dat de bereikbaarheid van Utrecht in 2030 onder druk staat voor alle modaliteiten (fiets, OV en auto) en vóór die tijd al op belangrijke stedelijke routes (vooral van en naar de OV-terminal, diverse kruispunten en een deel van het hoofdwegennet).

De groei van Utrecht wordt versneld door de huidige hoogconjunctuur. Zo groeide In 2017 de Nederlandse economie met 3,1% (voorlopig cijfer) en wordt voor 2018 een groei voorspeld van meer dan 3% (CPB, 2017). In Utrecht neemt het aantal particuliere initiatieven en investeringen jaarlijks toe, niet alleen in de prioritaire gebieden zoals de Merwedekanaalzone, maar ook in andere delen van de stad. Dit biedt kansen, maar leidt tegelijkertijd tot oververhitting van de woningmarkt, stijgende bouwkosten en een toenemende druk op de bereikbaarheid en leefbaarheid.

De raad heeft in 2016, met het vaststellen van de Ruimtelijke Strategie Utrecht (RSU), de keuze gemaakt om de groei te omarmen en in de bestaande stad een plek te geven (binnenstedelijk verdichten) met - naast Leidsche Rijn - het Beurskwartier en de Merwedekanaalzone als belangrijke nieuwe woningbouwlocaties. Utrecht kiest hierbij voor het principe van duurzame, gezonde verstedelijking waarvan mobiliteit onderdeel is. We zien de groei als kans om kwaliteit aan de stad toe te voegen. De investeringsbereidheid onder marktpartijen is groot. Dit maakt dat we meer dan voorheen een positie hebben om te sturen op kwaliteit van de stedelijke ontwikkeling.. Binnenstedelijk verdichten biedt ook de mogelijkheid op meer voorzieningen binnen wandel-, fiets- en OV-bereik, waarmee de groei van de automobiliteit in de stad kan worden beperkt.

Met het in 2016 door de raad vastgestelde mobiliteitsplan Slimme Routes, Slim Regelen, Slim Bestemmen (SRSRSB) leggen we de nadruk op stedelijke kwaliteit en daarmee op meer ruimte-efficiënte verplaatsingen, zoals lopen, fietsen en openbaar vervoer. Bij ‘Slimme Routes’ gaat het om het mobiliteitsaanbod. Bij ‘Slim Regelen’ staat het beïnvloeden van reisgedrag en verkeersbewegingen in de stad centraal. ‘Slim Bestemmen’ gaat om ruimtelijke ontwikkelingen passend bij het mobiliteitssysteem. Voor de ontwikkeling van de Merwedekanaalzone (6.000 tot 10.000 woningen) en het Beurskwartier (met onder andere een parkeervraagstuk) zijn keuzes op het gebied van mobiliteit het meest urgent om te voorkomen dat de grote verdichtingsopgaven vastlopen.

In het Meerjaren Perspectief Stedelijke Ontwikkeling (MPSO) en het Meerjaren Perspectief Bereikbaarheid (MPB) blikken we terug op wat er het afgelopen jaar is gerealiseerd en geven wij aan welke investeringen wij voor de komende jaren het meest urgent vinden om onze ambities te kunnen realiseren.